Basisinformatie participatie

Wat is participatie volgens de Omgevingswet?

Participeren betekent meedoen of deelnemen aan plan- en beleidsvorming. Participatie kan voor meer draagvlak zorgen. Het is een groot onderdeel van de Omgevingswet en is in principe voor iedereen van belang. De initiatiefnemer (diegene met een idee of plan) bepaalt of en de manier waarop participatie plaatsvindt.

Doel van participatie

Het doel van participatie is het ophalen van verschillende belangen, zodat de overheid een goed integraal afgewogen besluit kan nemen. De overheid streeft naar betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij ontwikkelingen en activiteiten in de leefomgeving door hen vroegtijdig te betrekken bij de voorbereiding van hun beleid. Ditzelfde geldt ook voor particuliere initiatieven. Hoe eerder en beter betrokkenen zijn geïnformeerd, hoe minder weerstand later.

Participatie door inwoners, ondernemers of organisaties?

De Omgevingswet moedigt mensen met een idee of plan (initiatiefnemers) aan om aan participatie te doen. Als voor het idee of plan een vergunning nodig is, moet de aanvrager aangeven of hij/zij de omgeving bij de plannen betrokken heeft, hoe dat is gedaan en wat met de inbreng is gedaan. Iedereen kan initiatiefnemer zijn: een inwoner of ondernemer, maar ook organisaties of de overheid. 

Wanneer en voor wie is participatie verplicht?

Overheden zijn verplicht om aan participatie te doen bij de voorbereidingen van een omgevingsvisie, omgevingsplan, programma, projectbesluit, omgevingsverordening en waterschapverordening.

Een initiatiefnemer (diegene met een plan of idee) wordt aangemoedigd om aan participatie te doen, maar is dat niet verplicht. Er geldt één uitzondering: een gemeenteraad kan gevallen aanwijzen waarin participatie wèl verplicht is. Het gaat dan om activiteiten die niet binnen het omgevingsplan passen en waarvoor een vergunning nodig is.

Krijg je geen vergunning als je niet aan participatie hebt gedaan?

Het bevoegd gezag (overheid) toetst de vergunningaanvraag. Zij weegt alle relevante belangen af om tot een besluit te komen. Participatie en de daardoor de opgehaalde belangen dragen bij aan een integrale afweging. Als er geen participatie heeft plaatsgevonden, is dat echter geen reden om een vergunningaanvraag te weigeren.

Als het om een uitzonderingsgeval gaat (activiteiten die buiten het omgevingsplan vallen en waarvoor een vergunning nodig is) dan kan de aanvraag buiten behandeling worden gelaten als er geen participatie is toegepast.